Skąd pochodzi kawa czyli burzliwa historia małej czarnej

Skąd pochodzi kawa czyli burzliwa historia małej czarnej. Czarna lub z mlekiem, po turecku lub z ekspresu, z cukrem lub z aromatycznymi przyprawami – sposobów na przygotowanie tego aromatycznego napoju jest co najmniej kilkadziesiąt. Kawa, bo o niej tu mowa, to jeden z najbardziej popularnych napojów na świecie. Wielu z nas nie wyobraża sobie dnia bez co najmniej jednej filiżanki świeżo zaparzonej, mocnej kawy. Jednak napar jaki pijemy współcześnie, znacznie różni się od kawy parzonej kilka wieków temu. Sprawdźmy więc, skąd pochodzi kawa i prześledźmy jej burzliwe dzieje.

Historia kawy i mity dotyczące jej pochodzenia

Krąży wiele legend na temat tego skąd się wzięła kawa. Najbardziej popularnym mitem jest ten o etiopskim pasterzu i jego kozach. Opowiada on o tym, że troskliwy pasterz zauważył, że niektóre z jego podopiecznych czasami stają się nadpobudliwe i niespokojne. Po dłuższej obserwacji stwierdził, że jest to spowodowane spożywaniem jagód z krzewów rosnących na pastwisku. Zaintrygowany pasterz zebrała kilka owoców, ugotował i wypił. Ku swojemu zaskoczeniu zauważył, że po spożyciu przygotowanego napoju jest bardzo energiczny, a w nocy nie mógł zasnąć. W całej tej historii może być trochę prawdy, ponieważ badania wykazują, że zwyczaj picia kawy pochodzi prawdopodobnie z Jemenu, który leży w niewielkiej odległości od Etiopii. Wiadomo również, że nazwa ”kawa” pochodzi z języka arabskiego i oznacza rzecz, która wnosi radość.

W jaki sposób spożywali kawę nasi przodkowie?

Początkowo kawa była napojem, który wykorzystywano tylko do celów religijnych i leczniczych. Również sposób jej parzenia był znacznie prostszy, niż robimy to współcześnie. Całe ziarna kawowca wrzucano do wrzątku i długo gotowano, aż do uzyskania mocnego, ciemnego płynu. Smak napoju pozostawiał wiele do życzenia, więc z czasem zaczęto dodawać do niego różne dodatki, takie jak cukier czy wanilia oraz mielić ziarna. Od tego czasu popularność czarnego napoju zaczęła coraz szybciej rozprzestrzeniać się po całym Półwyspie Arabskim. Na ulicach powstało dużo miejsc, gdzie można było skosztować aromatycznej kawy i miło spędzić czas na pogawędkach z sąsiadami i znajomymi. Arabowie długo bronili dostępu do plantacji kawy i uważali ziarna kawowca za swój narodowy skarb. Jednak mimo surowych obostrzeń popularność kawy szybko rosła i coraz więcej państw chciało zajmować się hodowlą tej dochodowej rośliny.

Zobacz także:

Burzliwa historia ”małej czarnej”

W XV wieku kawa dotarła do Turcji, która od tego czasu stała się najważniejszym ośrodkiem handlu ziarnami kawowca. Prawdopodobnie rytuał picia kawy ”po turecku” wywodzi się właśnie ze Stambułu, w którym powstawały miejsca spotkań społeczności zwane kawiarniami, gdzie serwowana była kawa parzona lokalnym sposobem. W niektórych krajach Europy zwyczaj picia kawy spotykał się z dużymi oporami, ponieważ napój ten był uważany za zbyt pobudzający i niebezpieczny. Duże zasługi dla spopularyzowania kawy w Europie ma papież Klemens VIII, który zaakceptował ten napój i zezwolił na jego spożywanie chrześcijanom. W XVII wieku kawa jest już obecna na całym świecie, a największe jej plantacje zaczynają powstawać w wielu krajach Ameryki Łacińskiej, takich jak obecna Brazylia czy Kolumbia. Mnie więcej w tym czasie pojawia się ona również w Polsce, gdzie jednak przyjmuje się z oporami i początkowo traktowana jest jako lek na problemy żołądkowe. Dopiero z czasem, kiedy zaczęto dodawać do kawy tłustą śmietankę, napój ten szybko zaczął zyskiwać grono zagorzałych fanów. Dotyczyło to głównie zamożnych obywateli, ponieważ tylko oni mogli sobie pozwolić na zakup bardzo drogiego ziarna kawowca.

Dlaczego tak trudno żyć bez kawy?

Oprócz tego, że pobudzająco i energetyzująco dział na nas już sam jej zapach, kawa ma również swoją ciemną stronę. Można się od niej uzależnić. Składnikiem, który za to odpowiada jest kofeina. Związek działa ten pobudzająco na układ nerwowy, więc szczególnie po wypiciu zbyt dużej ilości tego napoju, mogą pojawić się kłopoty z ciśnieniem, zaburzenia koordynacji ruchowej czy bezsenność. U osób, które próbują odstawić lub zredukować ilość wypijanej kawy, pojawiają się nieprzyjemne objawy w postaci bólu głowy, mięśni czy nadmiernego zmęczenia. Jednak kawa, wypijana w rozsądnych ilościach, ma także sporo zalet. Po pierwsze zawiera spore dawki antyoksydantów, które są odpowiedzialne za niwelowanie stanów zapalnych i opóźniają procesy starzenia. Badania pokazują także, że regularne picie tego napoju zmniejsza zagrożenie zachorowania na różne nowotwory oraz chroni przed chorobą Parkinsona. Również osobom, które chciałyby się odchudzać, zaleca się wypijać co najmniej filiżankę kawy, ponieważ zwiększa ona tempo przemiany materii, co korzystnie wpływa na spalanie tłuszczu. Co ciekawe, niewielkie ilości kawy pojawiają się także w jadłospisie sportowców, ponieważ skutecznie zwiększa ona wytrzymałość i redukuje bóle mięśni po treningu. Warto przy tym pamiętać, że aby wykorzystać wszystkie dobroczynne właściwości kawy, należy kupować ziarna najwyższej jakości i mocno ograniczyć dodatki w postaci cukru, mleka czy śmietanki.