Maszyny rolnicze to sprzęt mechaniczny niezbędny do przeprowadzania prac polowych oraz pomocny w gospodarstwie rolnym do prac gospodarskich, porządkowych, w hodowli zwierząt, a także niezbędny do transportu. Ogólnie maszyny rolnicze dzielone są na samojezdne, współpracujące z ciągnikiem oraz na obsługiwane ręcznie.
Maszyny rolnicze obsługiwane przez człowieka ręcznie
Maszyny rolnicze obsługiwane ręcznie to nieodłączny element współczesnego rolnictwa, łączący tradycję z nowoczesnością. Mimo rozwoju technologii, wiele prac w gospodarstwach rolnych wciąż wymaga użycia urządzeń, które są bezpośrednio kontrolowane przez człowieka. Takie maszyny, choć mogą wydawać się proste, odgrywają kluczową rolę w efektywnym i zrównoważonym zarządzaniu zasobami rolnymi.
Ręczne kosiarki, na przykład, są szeroko stosowane do pielęgnacji mniejszych obszarów trawników i pastwisk. Ich prosta konstrukcja i łatwość obsługi czynią je idealnymi dla indywidualnych gospodarstw. Z kolei kosy spalinowe, bardziej zaawansowane, pozwalają na szybkie i skuteczne koszenie trudno dostępnych miejsc, takich jak strome zbocza czy zarośnięte tereny.
W rolnictwie istotne są również maszyny takie jak sieczkarnie i śrutowniki. Służą one do przetwarzania roślin i ziaren na paszę dla zwierząt, co jest kluczowym elementem w hodowli. Dzięki nim możliwe jest efektywne wykorzystanie surowców rolnych, co przekłada się na zwiększenie produktywności gospodarstwa.
Piły spalinowe i stołowe, choć częściej kojarzone z leśnictwem, mają także swoje zastosowanie w rolnictwie, szczególnie w gospodarstwach, które zajmują się obróbką drewna. Są one niezbędne do cięcia i przygotowywania drewna na opał lub do innych celów gospodarczych.
W gospodarstwach mlecznych coraz częściej spotyka się elektryczne dojarki. Choć są one urządzeniami zautomatyzowanymi, wymagają one ręcznego podłączenia do wymion krów, co wymaga wiedzy i doświadczenia. Umożliwiają one efektywniejsze i higieniczne dojenie, co jest istotne zarówno dla zdrowia zwierząt, jak i jakości produkowanego mleka.
Te ręcznie obsługiwane maszyny rolnicze są świadectwem umiejętnego połączenia siły ludzkich rąk z mechaniczną precyzją, co przyczynia się do rozwoju zrównoważonego i efektywnego rolnictwa.
Maszyny rolnicze do współpracy z ciągnikiem rolniczym
Niektóre z maszyn rolniczych z tej klasy są bardziej klasyfikowane jako narzędzie albo sprzęt, który podczepia się i podłącza do ciągnika rolniczego w celu umożliwienia takiej maszynie rolniczej pracy i w tym wypadku można wyszczególnić dwa typy. Takie, które napęd ciągnika wykorzystują do przeprowadzania funkcji bardziej złożonych oraz na takie, do których pracy potrzebna jest jedynie zdolność jezdna ciągnika rolniczego.
Do najbardziej znanych z obu tych typów należą:
- agregaty uprawowe – nowocześniejsza wersja maszyny rolniczej wykonująca pracę kultywatora, glebogryzarki oraz brony;
- pługi – zazwyczaj trzy lub pięcio skibowe, używane do orki wgłębnej oraz do podorywki;
- glebogryzarki – służące do spulchniania gleby;
- brony, w tym brony talerzowe – rozdrabniające glebę po orce, w celu umożliwienia zasiewu, najczęściej ozimin albo poplonów;
- siewniki – zapewniające równomierny wysiew nasion na pożądanej głębokości i płaszczyźnie areału;
- sadzarki – spełniające funkcję podobną do siewników, nie wysiewające jednak nasion, ale sadzące rozsady, młode drzewka albo rośliny bulwiaste. Do obsługi sadzarek starszego typu niezbędni są pracownicy podający sadzonki do wysadzania, a ich budowa umożliwia jazdę na takiej sadzarce;
- prasy – służące do zbierania, formowania i wiązania w bele lub kostki siano, słomę albo zielonkę;
- rozrzutniki obornika – rozrzucające równomiernie nawóz organiczny po polu przed orką;
- opryskiwacze – rozpylające na uprawach lub w sadach płynne środki ochrony roślin oraz nawozy.
Oprócz wyżej wymienionych, ciągnik jest wykorzystywany jako napęd i maszyna logistyczna dla takich maszyn rolniczych jak kosiarki, rozsiewacze nawozów sypkich, snopowiązałki, kopaczki do ziemniaków, buraków, czy marchwi, przetrząsaczo-zgrabiarki, służące do przerzucania wysychającego na łąkach siana i ułatwiania jego zbioru, a także całej gamy przyczep rolniczych, zarówno cztero-, jak i dwukołowych.
Maszyny rolnicze samojezdne (samobieżne)
Są to maszyny rolnicze z własnym napędem, nierzadko wysoce wyspecjalizowane i używane w równie wysoko wyspecjalizowanych gospodarstwach rolnych wielkoobszarowych, a także w gospodarstwach sadowniczych, ale nie tylko. Najprostszą maszyną rolniczą samojezdną jest oczywiście ciągnik rolniczy, a najczęściej używanymi w polskich gospodarstwach rolnych są ciągniki marki Zetor, New Holland, John Deere, Belarus, Kubota, czy Massey-Ferguson, chociaż rolnicy ciągle używają polskie Ursusy, w tym najpopularniejszy model C-60. Oprócz ciągników, w gospodarstwach rolnych najczęściej spotykane są takie maszyny rolnicze samojezdne, jak:
- kombajny zbożowe – przystosowane do jednoczesnego żęcia zboża i przeprowadzania omłotu podczas jazdy. Kombajn pełni również funkcję snopowiązałki, paczki ze słomą układając za sobą na polu, a zżęte zboże przechowując w pojemnym zbiorniku albo poprzez podajnik przeładowując ziarno na podstawioną przyczepę. Kombajny zbożowe wykorzystywane są przy żniwach pszenicy, żyta, owsa oraz jęczmienia, ale istnieją również specjalistyczne kombajny do zbioru kukurydzy;
- kombajny ziemniaczane – wykopują ziemniaki, oddzielając je przy tym od kamieni i ziemi, podobnie do kombajnów rolniczych przetransportowując płody na przyczepę obok albo przechowując w zbiorniku;
- sieczkarnie samojezdne – służące do zbierania masy zielonej bezpośrednio z pól, a także rozdrabniające ją i przygotowujące na paszę;
- kombajny buraczane – pracujące podobnie do innych kombajnów, a służące podczas zbioru buraków cukrowych, rzadziej pastewnych.
Oprócz wymienionych spotykane są również wyspecjalizowane kombajny do zbiorów innych roślin okopowych, np. cebuli albo marchewki, gdzie warzywo oddzielone jest podczas pracy zarówno od zanieczyszczeń, jak i od naci. Ponadto kombajny zbierają także rośliny strączkowe oraz służą do zbioru owoców.
Rolnicze maszyny samojezdne to również wozy asenizacyjne, dzięki którym rolnicy mogą pobierać oraz rozwozić na uprawy gnojówkę, a także cała gama różnorakich ładowarek, jak kołowe ładowarki teleskopowe, czy przegubowe.
Ładowarki są obecnie jednym z ważniejszych elementów wyposażenia gospodarstwa rolnego, a uzbrojone w różnego rodzaju chwytaki, umożliwiają wygodne ładowanie, rozrzucanie, czy przewożenie w dowolne miejsce płodów rolnych, pasz, nawozów, kłód drewna czy bel słomy lub siana.
